Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim

dodano: 2021-09-16 20:55 | aktualizacja: 2022-01-30 14:27
autor: Anita Kaźmierska | źródło: podroze.satkurier.pl

Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim to prawdziwa perła architektury Dolnego Śląska. Choć przez wiele lat obiekt ten stał w ruinie, dziś jest otwarty dla ruchu turystycznego, kusząc swoją oryginalną formą. Budowa tego neogotyckiego pałacu, według projektu słynnego niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla, trwała prawie 33 lata, a została zlecona przez niderlandzką królewnę Mariannę Orańską - dziś uznawaną za postać wielce zasłużoną dla Dolnego Śląska.

Anita K.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Szlak Marianny Orańskiej

Szlak Marianny Orańskiej, utworzony w 2010 r., przebiega przez 7 gmin polskich i 4 czeskie. Jego długość wynosi 197,4 km. Na trasie oraz w jej bliższej lub dalszej okolicy znajdują się 34 obiekty związane z życiem i działalnością Marianny Orańskiej oraz 37 innych wartych zobaczenia atrakcji turystycznych. Na szlaku ustawionych jest 25 dużych tablic informacyjnych, w tym 4 z mapami, oraz 34 tabliczki na obiektach związanych z Marianną Orańską.

Szlak Marianny Orańskiej, źródło: przewodnik wydany na zlecenie Powiatu Ząbkowickiego

Opis mapy:

Kamieniec Ząbkowicki (dawniej Kamenz)

1. Dawny cmentarz ewangelicki
2. Dawna ochronka
3. Mauzoleum rodziny Hohenzollern
4. Dawny kościół ewangelicki
5. Pałac Marianny Orańskiej
6. Dawna tymczasowa siedziba Marianny Orańskiej

Złoty Stok (Reichenstein)

7. Wapienniki
8. Dawny przytułek dla małych dzieci
9. Dawna pastorówka
10. Studzienka Marianny

Lądek-Zdrój (Landeck)

11. Dawny kościół ewangelicki p.w. Zbawiciela
12. Obelisk
13. Pawilon Zdrojowy „Albrechtshalle”
14. Źródło „Marianna” / „Dąbrówka”

Stronie Śląskie (Seitenberg)

15. Dawny Budynek Administracyjny „Huty Strachocińskiej”
16. Herb Oranje-Nassau
17. Dawny Dwór Marianny Orańskiej
18. Dawny kościół ewangelicki
19. Wapiennik „Łaskawy Kamień”

Międzylesie (Mittelwalde)

10. Dawna pastorówka
21. Kościół p.w. św. Marcina w Lesicy
22. Dawny kościół ewangelicki
23. Dawna szkoła ewangelicka
24. Dawny budynek administracji klucza Śnielinek w Różance
25. Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Międzygórze (Wölfelsgrund)

26. Dawny Młyn/Kuźnia
27. Schronisko Na Hali Pod Śnieżnikiem
28. Mariańskie Skały
29. Dawny Zajazd „Pod Dobrą Datą”
30. Dawny Dworek Myśliwski
31. Dawny kościół ewangelicki
32. Wodospad Wilczki
33. Dom Nad Wodospadem

Bílá Voda (Weißwasser)

34. Dawny Pałacyk Myśliwski

Ciekawostki:

Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim to 5. co do wielkości obiekt zabytkowy w Polsce (wzniesiono go na planie prostokąta o wymiarach 75x48 m, ma cztery kondygnacje i kubaturę 90 tys. m³).
Cztery okrągłe wieże pałacu mają wysokość 33 m.
Park krajobrazowy wokół pałacu ma powierzchnię około 120 ha.
Decyzją Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, w 200. rocznicę urodzin Marianny Orańskiej, rok 2010 został ustanowiony w Województwie Dolnośląskim Rokiem Marianny Orańskiej.
Marianna Orańska zwykła mawiać: „Nie przyszłam na świat, by mi służono, ale żebym służyła innym”.
Barwne losy Marianny Orańskiej zostały przedstawione w książce Krzysztofa R. Mazurskiego pt. „Miłość i dramaty królewny Marianny”, na podstawie długoletnich badań autora.
Pierwszą miłością Marianny był książę Gustaw Waza - przebywający na wygnaniu następca tronu Szwecji. Do ślubu jednak nie doszło - 19-letnia Marianna i 30-letni Gustaw, znajdujący się pod presją dyplomatyczną Karola XIV Jana - króla Szwecji i Norwegii, zerwali zaręczyny.
Marianna Orańska miała czworo dzieci z małżeństwa z Albrechtem Hohenzollernem: Fryderykę Luizę Wilhelminę Mariannę Charlottę, Fryderyka Wilhelma Mikołaja Albrechta, Fryderykę Luizę Wilhelminę Elżbietę i Fryderykę Wilhelminę Luizę Elżbietę Aleksandrynę.
Małżeństwo Marianny i Albrechta rozpadło się po 14 latach wspólnego pożycia. Ostateczny rozwód odbył się 5 lat później.
Ostatnie lata swojego życia Marianna spędziła w będącym w jej posiadaniu pałacu Reinhartshausen w Erbach. Dziś mieści się tam hotel Residenz Weingut Schloss Reinhartshausen, którego właścicielami są Natascha Wilhelmi i Benjamin Gillert.
Grób Marianny Orańskiej i Johannesa van Rossuma znajduje się na cmentarzu w Erbach (dziś dzielnica Eltville am Rhein w niemieckim kraju związkowym Hesja).
Ciało syna Marianny i Johannesa - Johanna Wilhelma, spoczywa w protestanckim kościele św. Jana w Erbach. Budowa świątyni została zlecona przez Mariannę na życzenie syna, wyrażone kilka tygodni przed jego śmiercią.
Marianna Orańska była utalentowana muzycznie - w 1836 r. skomponowała marsz kawalerii.
Od 1838 r. Marianna była właścicielką m.in. tak zwanego klucza strońskiego - dóbr we wschodniej części ziemi kłodzkiej. W posiadaniu jej potomków były one do 1940 r. Klucz stroński pokrywa się mniej więcej z terenem dzisiejszej gminy Stronie Śląskie w woj. dolnośląskim. Obejmuje również rozległe lasy w Górach Bialskich i część Masywu Śnieżnika.
W 1864 r. Marianna Orańska przyczyniła się finansowo do powstania huty szkła Oranienhütte, od 1950 r. pod nazwą Zjednoczone Huty Szkła Okręgu Śląska Dolnego - Państwowa Huta Szkła Kryształowego w Stroniu Śląskim, a od 1970 r. Huta Szkła Kryształowego „Violetta”. Zakład zakończył swoją działalność z końcem 2018 r.
Od jej imienia pochodzą nazwy marmurów: Biała, Zielona i Różowa Marianna. Ich złoża występują na stokach wzniesienia Krzyżnik w Masywie Śnieżnika, a znane są od 1839 r. Białą Mariannę użyto do wystroju wnętrz budynków m.in. Sejmu, Filharmonii Narodowej, Teatru Wielkiego, Pałacu Kultury i Nauki, Hotelu Europejskiego i Dworca Centralnego w Warszawie. Natomiast Zielona Marianna znalazła się m.in. w przejściach podziemnych przy Dworcu Centralnym w Warszawie oraz w dawnym hotelu Cracovia w Krakowie.
Marianna Orańska zbudowała drogę leśną przecinającą Góry Bialskie, która kiedyś służyła głównie do wywózki drewna, a obecnie ma znaczenie jedynie turystyczne. Na jej cześć nazwana została Drogą Marianny (Mariannenstrasse).
Marianna Orańska zapragnęła wykorzystać łąki kopuły Śnieżnika jako pastwiska i założyła tam farmę krów. Prowadził ją sprowadzony ze Szwajcarii pasterz, który mieszkał na hali pod Śnieżnikiem. Następnie zleciła zbudowanie na Śnieżniku szwajcarki (jej budowę ukończono w 1871 r.). Z biegiem czasu szwajcarka została rozbudowana i przekształcona w schronisko - dziś funkcjonujące pod nazwą Schronisko „Na Śnieżniku” im. Zbigniewa Fastnachta.
Za sprawą Marianny Orańskiej Międzygórze stało się często odwiedzaną miejscowością klimatyczną, z charakterystyczną drewnianą zabudową w stylu szwajcarskim.
Dzięki Mariannie Orańskiej spopularyzowany jako atrakcja turystyczna został wodospad Wilczki w Międzygórzu. To na jej polecenie zbudowano tam kładki, ścieżki oraz utworzono punkty widokowe.
Dziś we wspomnianym wcześniej pałacyku myśliwskim w Bílej Vodzie w Czechach mieści się Szpital Psychiatryczny im. Marianny Orańskiej (Psychiatrická nemocnice Marianny Oranžské). Jest to obiekt niedostępny do zwiedzania.

Materiały wideo warte obejrzenia:

Widok na Pałac Marianny Orańskiej z drona (2021):

Film dokumentalny „Marianna - Królowa Kotliny” (2010):

„Marianna Orańska - reportaż” (2010):

„Wspomnienia Marianny” (2010) - realizacja: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Ziębicach:

Źródło: palacmarianny.com.pl