Dąb Bartek - świętokrzyski staruszek

dodano: 2024-02-25 16:11 | aktualizacja: 2024-03-12 21:10
autor: Anita Kaźmierska | źródło: podroze.satkurier.pl

Przejeżdżając drogą ekspresową S7 w pobliżu Kielc, warto zrobić przystanek w miejscowości Zagnańsk, by zobaczyć jedno z najsłynniejszych i najstarszych drzew w Polsce - dąb Bartek. Wiek tego dębu szypułkowego, rosnącego na skarpie rzeki Bobrzy, obok drogi wojewódzkiej nr 750, szacuje się na około 700 lat.

Dąb Bartek, fot. Anita K.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Dąb Bartek - jedna z najbardziej znanych atrakcji Gór Świętokrzyskich, jest chronionym prawem pomnikiem przyrody już od 1954 r. Obecnie nadzór nad nim sprawuje Nadleśnictwo Zagnańsk.

Przejście przez DW750 i pierwsze spojrzenie na Bartka

Drewniane ogrodzenie wokół Króla Puszczy Świętokrzyskiej

Dąb Bartek w liczbach*

Wiek: około 700 lat - wykiełkowanie z żołędzia ok. 1300 r. (choć według miejscowej tradycji był to 1000 r. - we wrześniu 2024 r. obchodzone będą 1024. urodziny Bartka), a według dawnych źródeł nawet ponad 1200 lat
Wysokość: 28,5 m
Obwód pnia przy ziemi: 13,4 m
Obwód pnia na wysokości 1,3 m: 9,85 m
Pierśnica (średnica na wysokości 1,3 m): 3,14 m
Rozpiętość korony: 20 x 40 m
Miąższość: 72 m³, w tym 46 m³ pnia głównego

Kora maskująca pokrywająca martwicę pnia

Historia wypełnienia wnętrza pnia

Na przełomie 1905 i 1906 r. Bartek przeżył pożar, będący wynikiem podpalenia okolicznych zabudowań. Skutkowało to powstaniem na pniu martwicy bocznej, a z czasem także dziupli.

Po usunięciu próchna dziuplę wypełniono w 1920 r. kamieniami piaskowcowymi i zalano zaprawą cementowo-wapienną. Natomiast martwicę pnia pokryto korą maskującą, pochodzącą z innych starych dębów (jej pierwszej wymiany dokonano w 1946 r.).

W 1949 r. ustawiono pierwszą podporę pod konarem południowym.

W 1953 r. wpompowano do drzewa płyn grzybobójczy. Otwór zatkano kołkiem i zasmarowano maścią ogrodniczą. Niedługo potem ubytki drewna w pniu zalano dodatkową ilością cementu.

Skan pocztówki - dąb Bartek w latach 60. XX w., fot. P. Pierściński

Skan pocztówki - dąb Bartek w latach 60. XX w., fot. G. Russ

W 1978 r. usunięto starą plombę, ponownie oczyszczono wnętrze pnia, zabezpieczono je preparatami owado- i grzybobójczymi oraz wypełniono je korowanym drewnem sosnowym i jodłowym, pokrytym środkiem do konserwacji. W otwór wlano żywicę epoksydową z utwardzaczem wymieszaną z zaimpregnowanymi trocinami. Zastosowano też olej lniany i rozpuszczalnik.

W 1991 r. w wyniku uderzenia pioruna doszło do powstania listwy piorunowej i zapalenia się jednego z konarów. Usunięto martwe i spróchniałe tkanki, wyjęto plombę, po czym oczyszczono i zabezpieczono ubytek.

W 1997 r. wymieniono drewniane podpory na podpory metalowe.

W 1998 r. założono odgromienie, a w kolejnych latach dalej rozbudowywano system podpór.