Jak skandynawska dieta wpływa na zdrowie?

dodano: 2020-08-26 00:00
autor: Marta Sochacka | źródło: satkurier.pl

Naukowcy zamierzają zaktualizować zalecenia dotyczące tzw. diety skandynawskiej (nazywana też dietą bałtycką) - popularnej diety w krajach skandynawskich, przygotowanej w celu zwalczania wysokiej śmiertelności z powodu raka i chorób układu krążenia. Uważa się, że odpowiednie menu może hamować rozwój chorób przewlekłych. Jak skandynawska dieta wpływa na zdrowie?

własne

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Już w 1968 r. liczne stowarzyszenia medyczne w Danii, Finlandii, Norwegii i Szwecji wezwały władze do zajęcia się nawykami żywieniowymi ludności. Do tego czasu zgromadzono wiele danych, że zdrowa dieta zmniejsza ryzyko chorób przewlekłych. Naukowcy zalecili przede wszystkim zmniejszenie udziału tłuszczów, a zwłaszcza tłuszczów nasyconych w codziennym żywieniu. Tłuszcze trans należy całkowicie porzucić.

W 1980 r. opublikowano pierwszą wersję zaleceń Nordic Nutrition. Podstawą była popularna dieta śródziemnomorska i dostosowana do warunków północnych obszarów Skandynawii. Równie dobrze może być stosowana w Polsce.

Należy jeść mniej czerwonego mięsa, zastępować tłuszcze zwierzęce tłuszczami roślinnymi, ale zamiast oliwy z oliwek, która jest droga, równie dobrze można skorzystać z oleju rzepakowego. Brak mięsa można śmiało uzupełnić rybami. Warto przejść na niskokaloryczne produkty mleczne. Zaleca się więcej warzyw i owoców, jagód. Na pewno mniej cukru (szczególnie tego w czystej postaci), słodyczy, napojów gazowanych, soli i alkoholu. Zdecydowanie warto jeść pełnoziarniste pieczywo zamiast zwykłego białego chleba.

Skandynawska dieta jest aktualizowana co kilka lat.
Z reguły zmieniają udział tłuszczów, węglowodanów i białka w codziennym żywieniu osób w różnym wieku. Co ciekawe w najnowszej wersji przygotowanej w 2012 r. odsetek kalorii otrzymywanych z dowolnego tłuszczu został zwiększony z 35 do 40. Tu jest najnowsza wersja Nordic Nutrition z 2012.

Od pewnego czasu słynna skandynawska dieta w wielu krajach zyskuje na popularności, kładąc jeszcze większy nacisk na żywność charakterystyczną dla krajów nordyckich. Z ryb: łosoś, śledź, dorsz, czyli ryby z Bałtyku lub Morza Północnego. Z pieczywa najlepiej chleb żytni. Z warzyw: kapusta, warzywa korzeniowe: marchew, pietruszka i burak. Preferowane są leśne jagody. Zamiast egzotycznych owoców preferowane są jabłka i gruszki.

Według Europejskiego Stowarzyszenia Kardiologii Prewencyjnej od 1990 r. wśród ludzi, którzy mieszkają w Norwegii od 4-5 lat, śmiertelność z powodu chorób niedokrwiennych i sercowo-naczyniowych spadła o 22- 23 proc., a do tego spadła zachorowalność na raka. Trudno jest jednak stwierdzić z cała pewnością, jaki wkład w to ma dieta skandynawska.

Tu istotne jest to, że w skandynawskiej wersji diety śródziemnomorskiej zaleca się zastąpienie zwykłego chleba pełnoziarnistymi, masłem i tłuszczami zwierzęcymi - olejami roślinnymi, tłustymi produktami mlecznymi o niskiej zawartości kalorii.

W wyniku wieloletnich obserwacji okazało się, że w Danii dieta obniżyła śmiertelność, szczególnie wśród mężczyzn a także częstość występowania raka jelita grubego. Istnieją również dowody na poprawę sytuacji z nadwagą i wrażliwością na insulinę. W Szwecji nie dostrzeżono szczególnego związku między niedożywieniem a spadkiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, z wyjątkiem specjalnej kategorii ochotników - byłych palaczy.

Przestrzeganie skandynawskiej diety powoduje zmniejszenie obwodu talii - jednego z dwóch głównych parametrów otyłości - oraz poprawę sytuacji z zapaleniem subklinicznym - to nazwa stanów zapalnych, które występują w ciele ukrytym, można je wykryć jedynie za pomocą tzw. biomarkerów krwi. Przestrzeganie diety skandynawskiej to także niższy poziom cholesterolu oraz niższe ciśnienie krwi.

Ogólnie rzecz biorąc, naukowcy sugerują, że skandynawska dieta wpływa mniej więcej na zdrowie jak ta sama dieta z krajów Morza Śródziemnego.
Ciekawe są też wnioski z porównania stosowania diet: skandynawskiej i śródziemnomorskiej.

Na przykład w Niemczech przeanalizowano dane z eksperymentu na dużą skalę z udziałem ponad 27 tys. mężczyzn i kobiet w średnim wieku. Wszystkie badania pogrupowano w zależności od stosowania diety skandynawskiej lub śródziemnomorskiej.

Okazało się, że w ciągu 10 lat monitorowania wśród tych, którzy stosowali skandynawską dietę w przypadku obu płci statystycznie ryzyko zawału serca nieznacznie spadło, za to udary mózgu tylko wśród mężczyzn. Jednocześnie dieta śródziemnomorska jest wyraźniej związana ze spadkiem częstości występowania cukrzycy typu 2 i zawału serca u kobiet. W żadnej diecie nie stwierdzono dodatniej korelacji między występowaniem raka.
Dane na temat zmniejszenia śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych po stosowaniu skandynawskiej diety są mieszane.

Niestety w wielu krajach kwestionowane są wnioski dotyczące zmniejszenia obwodu talii po diecie skandynawskiej. Wydaje się, że to zależy od kraju, gdzie taka dieta jest stosowana, bo trudno jeść śledzie w Iranie czy żytni chleb w krajach arabskich. Jednak w Polsce dieta „bałtycka" jest nam bliższa niż nawet dieta śródziemnomorska.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.