„Początki polskiej awiacji” w Discovery Historia

dodano: 2011-03-10 12:59 | aktualizacja: 2011-03-10 13:19
autor: Paulina Nietrzpiel | źródło: Discovery Historia

"Początki polskiej awiacji" (ang. The Beginnings of Polish Aviation) to nowy dokument Discovery Historia, pokazujący fascynującą historię polskiego lotnictwa. Premiera nowego programu już w poniedziałek, 04 kwietnia, o godzinie 22.00 na kanale Discovery Historia. Kolejne emisje w poniedziałki ok. godz. 22.00. Poniżej opis odcinków.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Odcinek 1: Początki polskiej awiacji: Szachownice nad Poznaniem
Emisja: poniedziałek, 4 kwietnia, godz. 22.00

Pod koniec 1918 roku wybucha w Poznaniu Powstanie Wielkopolskie. W pierwszych dniach stycznia 1919 roku na terenie Wielkopolski już tylko w niewielu miejscach trwają walki. Jednym z takich miejsc, w którym wciąż stacjonują niemieckie wojska, jest Port Lotniczy w Ławicy. Plan obrony lotniska (m.in. układ pól minowych) był znany powstańcom już wcześniej, ponieważ w szeregach niemieckich służyli Polacy z Polskiej Organizacji Wojskowej. Pod osłoną nocy 5 stycznia 1919 roku grupa ponad 300 powstańców wyrusza z centrum Poznania w kierunku Ławicy. Po trwającym pół godziny starciu Ławica zostaje zdobyta i staje się zarazem pierwszym na ziemiach polskich, w pełni wyposażonym i największym wówczas lotniskiem. Powstańcy zdobywają również około 30 sprawnych maszyn latających znajdujących się na jego terenie a także Halę Zeppelina, w której składowane zostały podzespoły do produkcji samolotów. Dzięki temu w kilka tygodni po wywalczeniu niepodległości rusza na terenie portu lotniczego w Ławicy produkcja samolotów.
W pierwszym odcinku poznamy okoliczności przejęcia przez powstańców portu lotniczego w Ławicy, które przybliży nie tylko wierna rekonstrukcja tamtych wydarzeń, ale również opinie wypowiadających się w programie historyków.

Odcinek 2: Początki polskiej awiacji: Tadeusz Góra
Emisja: poniedziałek, 4 kwietnia, godz. 22.25

Tadeusz Góra był jednym z najlepszych polskich lotników. Historia jego życia okazała się na tyle fascynująca, że napisano o nim książkę i nakręcono film. Przygodę z lotnictwem rozpoczął w latach 30., kiedy to pierwszy raz trafił do Szkoły Szybowcowej w Bezmiechowej w Bieszczadach. Był pierwszym na świecie pilotem, któremu przyznano Medal Lilienthala, przyznawany od 1938 roku za wybitne osiągnięcia w dziedzinie szybownictwa. Góra otrzymał go za rekordowy przelot na szybowcu polskiej konstrukcji PWS-101 na dystansie ponad 577 kilometrów na trasie z Bezmiechowej do Małych Solecznik pod Wilnem. Był jedynym człowiekiem, któremu przed wojną udało się tego dokonać.
W czasie II wojny światowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie brał udział w walkach jako pilot Polskich Sił Powietrznych w ramach dywizjonów 306, 316 i 315. Na samolotach typu Mustang odbył ponad 800 lotów bojowych. Eskortował też amerykańskie latające fortece – bombowce B-17, zestrzelił 4 niemieckie samoloty, jedną latającą bombę V-1, zniszczył też dwie lokomotywy i uszkodził okręt podwodny. Za te osiągnięcia został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Uzyskał również brytyjskie odznaczenia, m.in. The 1939-1945 Star. Po wojnie wrócił do zniszczonej Polski. Pracował jako pilot oblatywacz i instruktor szybowcowy. Jako pierwszy Polak i drugi człowiek na świecie zdobył Złotą Odznakę Szybowcową z Trzema Diamentami.
Ten wybitny polski pilot opowie w programie o młodzieńczej fascynacji lotnictwem, o problemach z opłatami za naukę, a także o swojej ogromnej determinacji, by móc latać. Poznamy ciekawe i często niezwykle zabawne anegdoty, które przytacza sam Tadeusz Góra.

Odcinek 3: Początki polskiej awiacji: Czesław Tański
Emisja: poniedziałek, 11 kwietnia, godz. 22.00

W tym odcinku poznamy historię Czesława Tańskiego, jednego z najsłynniejszych polskich konstruktorów lotniczych. Zobaczymy, w jaki sposób Tański budował swoją wymarzoną maszynę latającą. Urodzonego w 1862 roku Tańskiego od dziecka fascynowało lotnictwo. Młody Czesław zapragnął zbudować maszynę latającą, którą napędzałaby siła ludzkich mięśni. Pod koniec lat 80. XIX wieku ochoczo zabrał się do pracy: podglądał owady i ptaki i wiernie przelewał swoje spostrzeżenia na papier. W 1895 roku zbudował własny szybowiec nazwany „Lotnią”, który z czasem coraz bardziej udoskonalał. Podczas biegania z Lotnią, udawało mu się na krótko oderwać nogi od ziemi. Pojawiła się nawet informacja o udanym pierwszym locie „Lotni”, który miał liczyć aż 30 metrów, jednak zdaniem wielu specjalistów konstrukcja maszyny uniemożliwiała wykonanie tak długiego skoku. „Lotnia” została później przekazana do Muzeum Przemysłu i Techniki w Warszawie, gdzie uległa zniszczeniu podczas obrony miasta we wrześniu w 1939 roku.

Odcinek 4: Początki polskiej awiacji: Bolesław Orliński
Emisja: poniedziałek, 11 kwietnia, godz. 22.25

Bolesław Orliński – polski pilot wojskowy, sportowy i doświadczalny. Urodził się w rodzinnym majątku w Niwerce na Podolu i już jako dziecko postanowił latać. Mimo początkowego sprzeciwu rodziny Orliński dopiął swego. Podczas I wojny światowej wstąpił do armii rosyjskiej i ukończył kurs podoficerski. Walczył z Niemcami, brał udział w wielu działaniach wojennych, m.in. w ofensywie na Wilno w grudniu 1917 roku. Był również członkiem formowanego w Rosji I Korpusu Polskiego gen. Dowbora-Muśnickiego. W 1926 roku Orliński wraz z mechanikiem Leonem Kubiakiem samolotem Bréguet 19 A2 pokonali trasę 10 300 kilometrów z Warszawy do Tokio i z powrotem. Dokonali tego mimo uszkodzenia śmigła i dolnego płata samolotu i mając na dodatek bardzo zużyty silnik. W Japonii polscy lotnicy zostali entuzjastycznie przyjęci. Za ten niezwykły przelot Orliński otrzymał japoński cesarski Order Wschodzącego Słońca VI klasy oraz Złoty Medal Cesarskiego Towarzystwa Lotniczego. Po powrocie do kraju został awansowany na kapitana. W odcinku poświęconym Bolesławowi Orlińskiemu poznamy również mniej znane wydarzenia z życia tego słynnego pilota. Dowiemy się między innymi, dlaczego porzucił mundur.

Odcinek 5: Początki polskiej awiacji: Port Lotniczy Ławica
Emisja: poniedziałek, 18 kwietnia, godz. 22.00

Zdobycie Ławicy zapoczątkowało rozwój nie tylko polskiego lotnictwa wojskowego, ale również cywilnego. Już w 1919 roku mieszkańcy Poznania mogli podziwiać unoszące się nad ich miastem samoloty i balony. Tam również powstał z inicjatywy pisma Polska Flota Napowietrzna pierwszy polski aeroklub. Jego otwarcie miało miejsce 1 września 1919 roku. Pierwszym prezesem klubu został prezydent Poznania – Jarogniew Drwęski. Na początku 1920 roku Aeroklub Polski w Poznaniu wstąpił do Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI) jako członek reprezentujący w niej polskie lotnictwo sportowe. W roku 1921 Aeroklub Polski w Poznaniu połączył się z później powstałym Aeroklubem Polskim w Warszawie. Utworzyły one wspólnie ogólnopolską organizację sportu lotniczego pod nazwą Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej. Komentatorzy występujący w tym odcinku podkreślają doniosłą rolę, jaką odegrał w międzywojennej Polsce Port Lotniczy Ławica. Było to nie tylko kamień milowy w historii rozwoju polskiego lotnictwa, ale również niezwykle ważny segment przemysłu Wielkopolski.

Odcinek 6: Początki polskiej awiacji: Tiger Moth
Emisja: poniedziałek, 18 kwietnia, godz. 22.25

Na lądowisku w Konstancinie pod Warszawą stacjonuje niezwykły samolot o ponad 70-letniej historii. To Tiger Moth – angielska konstrukcja z 1932 roku, swego czasu bardzo popularny szkolny dwupłatowiec. Model ten jest szczególnie dobrze znany z filmu „Pożegnanie z Afryką”. RAF (Królewskie Siły Powietrzne) używały tysięcy takich maszyn do szkolenia podstawowego pilotów przed, w czasie i po II wojnie światowej. Na tych samolotach uczono także Polaków latających w Anglii w latach 1940-46. To samolot historyczny, który przybliży nam lotnictwo czasów świszczącego w otwartych kabinach wiatru, wielkich okularów i skórzanych kombinezonów.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.