Podróże z anteną - Schwarzwald, czyli Czarny Las

dodano: 2021-12-09 14:36 | aktualizacja: 2022-01-10 17:41
autor: Janusz Sulisz | źródło: SAT Kurier 9-10/2021

Schwarzwald to tzw. Czarny Las znajdujący się w południowo-zachodniej części Badenii-Wirtembergii w Niemczech, blisko granicy Szwajcarii i Francji, to najwyższe niskie pasmo górskie w tym kraju. Jest też najważniejszym regionem turystycznym Niemiec oraz najczęściej odwiedzanym miejscem wypoczynkowym w niskich pasmach górskich. Druga co do wielkości rzeka w Europie – Dunaj, ma swój początek właśnie w Schwarzwaldzie. Od Polski jest około 1100 km jazdy samochodem, więc Polacy rzadziej tam trafiają, chyba że po drodze np. do Szwajcarii, ale jest tam naprawdę uroczo.

Wodospad Triberg, fot. Janusz Sulisz

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Produkcja zegarów i biżuterii

Pierwsze zegary powstały w Schwarzwaldzie już w 2. połowie XVII w. Ale dopiero około 1730 r. zegarmistrzostwo w Schwarzwaldzie stało się odrębną, wyspecjalizowaną branżą.

W XVIII i XIX w. wiele małych warsztatów między Triberg i Titisee-Neustadt budowało zegary z... drewna. Zegary te były bezkonkurencyjne pod względem ceny, ponieważ drewna w tej okolicy było pod dostatkiem i łatwiej było go wykorzystać niż metal. Ponadto od 1780 r. produkowano je w ramach podziału pracy: oprócz samych zegarmistrzów istniały wysoce wyspecjalizowani dostawcy, tacy jak wytwórcy ram, kółek do dzwonów i półfabrykatów, narzędzi, wytwórców łańcuchów i znaków.

Do czasu powstania pierwszych rzeczywistych fabryk zegarów, te szwarcwaldzkie produkty dominowały na światowym rynku zegarów ściennych. Istotnym czynnikiem tego sukcesu było to, że Schwarzwald wziął marketing w swoje ręce.

Oferta „antycznych” zegarów w Titisee-Neustadt

W połowie XIX w. produkcja zegarów w Schwarzwaldzie popadła w kryzys z powodu pierwszych, prawdziwych fabryk zegarków. Ale około 1900 r. w Schwarzwaldzie pojawiła się produkcja na dużą skalę nowych typów zegarów metalowych. Z centrami w Schramberg i Schwenningen, południowo-zachodnie Niemcy ponownie rozkwitły w światowe centrum zegarów. Produkowano tam budziki, zegary stołowe, ścienne i te z kukułką, które teraz stały się symbolem Schwarzwaldu. W 2. połowie XX w. większość produkcji zegarów musiała zostać zamknięta z powodu kryzysu.

Do tego czasu w niektórych turystycznych miejscowościach, np. Titisee są sklepy z zegarami z kukułkami i dodajmy, że nie są one takie tanie – w końcu ręczna, niemiecka robota! W Pforzheim jest wiele firm produkujących biżuterię, które przetwarzają metale szlachetne i kamienie – jest tam nawet szkoła złotnicza.

Termy w Schwarzwaldzie

Często odwiedzanym miastem jest Baden-Baden z kasynem, festiwalem i łaźniami termalnymi, takimi jak rzymsko-irlandzki Friedrichsbad. Inne ośrodki termalne w Schwarzwaldzie to Cassiopeia-Therme w Badenweiler, Siebentäler Therme w Bad Herrenalb, Palais Thermal w Bad Wildbad, Vita Classica w Bad Krozingen, Rotherma w Bad Rotenfels, Solemar Bad Dürrheim Paracelsus-Therme w Bad Liebenzell, Mineral-Therme w Bad Teinach lub Balinea Thermen w Bad Bellingen.

Ciekawostki historyczne

Udowodniono, że Czarny Las był silnie zlodowacony przez lodowiec Feldberg w szczytowych fazach epoki lodowcowej co najmniej do 12.000 lat temu.
W starożytności Czarny Las nazywano Górami Abnobskimi (łac. Abnoba mons) od celtyckiego bóstwa Abnoba. Tacyt nazwał je „pochyłym wzgórzem w paśmie górskim”. Później w czasach rzymskich nazywany był Marciana Silva („Marcynian Las”) lub góry Raurik. Opisano wtedy granicę Schwarzwaldu jako obszar na wschód od rzymskiego tzw. Limes, gdzie osiedlił się germański lud Markomanów, należący do Swebów, od którego wywodzili się późniejsi Szwabowie.
Pierwsze wzmianki o miejscowości Rötenbach ze Schwarzwaldu pochodzi z 819 r.
Schwarzwald został wymieniony po raz pierwszy jako „salt Svarzwald” w 868 r. w dokumencie z klasztoru St. Gallen.

Kopalnie do zwiedzania

W Schwarzwaldzie znajdują się liczne kopalnie turystyczne, w tym m.in. szyb Frischglück k. Neuenbürg, szyb Hella-Glück k. Neubulach, szyb Silbergründle k. Seebach, szyb Himmlich Heer k. Hallwangen, szyb Świętej Trzech Króli koło Freudenstadt, szyb Błogosławieństwa k. Haslach, kopalnia Wenzel koło Oberwolfach, kopalnia Caroline koło Sexau, kopalnia srebra Suggental k. Waldkirch, kopalnia Schauinsland k. Freiburga, kopalnia Teufelsgrund k. Münstertal, kopalnia Finstergrund k. Wieden i kopalnia Hoffnungsstollen k. Todtmoos.

Schwarzwald to przede wszystkim lasy

Pierwotnie Schwarzwald był lasem mieszanym drzew liściastych i jodły. Na wyższych wysokościach rosły także świerki. W połowie XIX w. Schwarzwald został prawie całkowicie wylesiony z powodu intensywnej eksploatacji, a następnie ponownie zalesiony głównie świerkami.

Przez kilka stuleci drewno ze Schwarzwaldu było eksportowane przez Ren na tratwach do wykorzystania w przemyśle stoczniowym, jako drewno konstrukcyjne do celów budowlanych. Długie i proste jodły były sprowadzane do Holandii w celu budowy statków, określano je więc jako „holenderskie”. Jodły były też używane jako fundamenty palowe w Holandii do budowy domów na piaszczystym i wilgotnym gruncie. Do dziś na tych palach stoi duża część zabytkowych domów w Amsterdamie.

I tu pojawia się ciekawa historia. Schwarzwald po II wojnie światowej przydzielono do francuskiej strefy okupacyjnej. Podobno Francuzi byli równie bezlitośni w ściąganiu reparacji wojennych co Rosjanie na terenie późniejszego NRD. Podobno Francuzi wywieźli, co się dało, potem wycięli wiele drzew, by w ich miejsce posadzić szybko rosnące świerki.

W 1990 r. huragany Vivian i Wiebke spowodowały kolejne poważne zniszczenia lasów Schwarzwaldu. 26 grudnia 1999 r. w Schwarzwaldzie szalał huragan Lothar, który spowodował jeszcze większe zniszczenia lasów, zwłaszcza w świerkowych lasach.

Kultura i jedzenie

Schwarzwald kojarzy się z tradycyjnymi strojami, wyjątkową lokalną architekturą i kuchnią. Przy okazji festiwali lub imprez towarzyskich wiele kobiet w Schwarzwaldzie ubiera regionalne stroje z kapeluszami (Bollenhut) z dużymi czerwonymi kulkami. Kapelusze te mogą ważyć kilka kilogramów, kolor kulek (Bollen) jest zwykle czerwony i wskazuje na stan cywilny kobiety, która ją nosi (czerwone – panny, czarne – zamężne).

Region jest również uważany za miejsce narodzin słynnego szwarcwaldzkiego ciasta wiśniowego z bitą śmietaną i popularnej w Europie szynki szwarcwaldzkiej oraz boczku.

Szwarcwaldzka odmiana Flammekueche to badeńska specjalność przyrządzana z szynki, sera i śmietany.

Pamiętać należy o tamtejszym Pfannkuchen. To ciasto naleśnikowe lub podobne do naleśników (Eierkuchen lub Palatschinken).

Schwarzwald słynie z długiej tradycji w kuchni dla smakoszy. W regionie znajduje się aż 17 restauracji wyróżnionych gwiazdkami Michelin.