Jak odbierać kanały z pozycji orbitalnej 33°E?

dodano: 2020-10-25 09:26 | aktualizacja: 2024-03-24 10:07
autor: Rafał Olchowik | źródło: satkurier.pl

EUTELSAT 33E jest satelitą z serii Hot Bird, któremu pierwotnie nadano nazwę Hot Bird 10 w celu wsparcia wiodącej w Europie pozycji orbitalnej 13°E. Ostatecznie stało się inaczej, a na 13°E trafił dopiero po 4 latach od wyniesienia na orbitę w 2009 roku. Eutelsat 33E jest bardzo ceniony przez nadawców za okazjonalne użytkowanie i profesjonalne usługi wideo. Korzystają z niego TVP i Polsat.

eutelsat.pl

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

33°E to druga „polska" pozycja orbitalna po Eutelsat Hot Bird 13°E. To z niego są realizowane dosyły dla największych nadawców w Polsce.

Eutelsat 33E jest satelitą telekomunikacyjnym należącym do firmy Eutelsat Communications. Wystrzelony jako Hot Bird 10 w nocy z 12 na 13 lutego 2009 roku rakietą Ariane 5 z Ariane Launch Complex No. 3 (ELA 3) w Kourou. Wraz z nim wyniesiono NSS 9 oraz dwa mikrosatelity Spirale A i Spirale B, przygotowane na zlecenie francuskiej agencji rządowej DGA. Była to 187 misja Ariane i zarazem 43 start Ariane 5. Łączna masa satelitów wyniesionych na orbitę wyniosła 8511 kg, a samego Hot Bird 10 – około 4880 kg.

Hot Bird 10 został zamówiony w EADS Astrium. Zbudowano go w oparciu o platformę EuroStar E3000. Posiada pojemność 64 transponderów pasma Ku, które mogą pracować w zakresie od 10,95 do 12,75 GHz. Przewidywana żywotność jest określona na ponad 15 lat. Oznacza to, że swoją pracę powinien zakończyć po 2024 roku, jednak czas eksploatacji może się wydłużyć nawet o kilka lat pod warunkiem zachowania dobrego stanu technicznego podzespołów, w tym paneli ogniw słonecznych, które są w stanie dostarczyć do 14kW energii elektrycznej.

Mapka pokrycia **Eutelsat 33E** - pasmo Ku, wiązka Wide

Planowo miał być umieszczony na 13°E
Po serii testów technicznych na tymczasowych pozycjach 4,2°E i później na 1,7°E, gdzie sprawdzano wiązki w różnych konfiguracjach, pod koniec marca 2009 trafił na docelową pozycję 7°W, aby zastąpić Atlantic Bird 4. Przez okres około 2,5 roku pracował jako Atlantic Bird 4A na potrzeby szybko rozwijających się rynków na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. Był to efekt strategicznego porozumienia z egipskim operatorem Nilesat do czasu wyniesienia Atlantic Bird 4R.

W listopadzie 2011 roku Atlantic Bird 4A rozpoczął świadczenie komercyjnych usług na pozycji 3°E, a jego nazwę zmieniono od 1 marca 2012r. na Eutelsat 3C w ramach ujednolicenia nazw satelitów przez Eutelsat Communications. Podczas pełnionej misji przyciągnął do siebie dwóch wiodących nadawców – państwowego z Grecji ERT i prywatnego 2M z Maroko. Obsługiwał też greckiego operatora naziemnej telewizji cyfrowej Digea i katarskiego nadawcę Al Jazeera Sport. Odbiór w Polsce był bezproblemowy na antenach 80-90 cm. Następnie te obowiązki przejął Eutelsat 3D, a dla Eutelsat 3C wybrano nową misję na pozycji 13°E gdzie od lipca 2013 działał jako Eutelsat Hot Bird 13D po zastąpieniu Eutelsat Hot Bird 13A (ten z kolei przeszedł na 8°W dla Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu).

W kwietniu 2016 roku przed Eutelsat Hot Bird 13D postawiono zupełnie nowe cele. Konsekwencją było opuszczenie pozycji 13°E na rzecz 33°E, gdzie już pracuje kilka lat pod nazwą Eutelsat 33E. Obok usług transmisji kanałów telewizyjnych i danych, zapewnia także przekazy i dosyły w Europie, Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej.

Satelita	Pozycja	Pasmo	Wiązka	Moc wiązki w Polsce [dbW]	Wielkość anteny w Polsce [cm]	Uwagi
Eutelsat 33E	33°E	Ku	Wide	49-45	od 80	W przypadku transmisji PLS (Physical Layer Scrambling) wymagany jest profesjonalny odbiornik satelitarny lub karta DVB. Więcej na temat sprzętu w naszym poradnikowym artykule „Odbiór kanałów w PLS/Multistream: 10 pytań i odpowiedzi” lub w wydaniu SAT Kurier 7-8/2018. Dla transmisji DVB-S2X odbiornik powinien posiadać dodatkowo wsparcie tego systemu.

Polscy nadawcy na Eutelsat 33E
Cyfrowy Polsat prowadzi stały dosył własnej usługi płatnej TV Mobilna. Paczka kanałów jest dostarczana na satelitę, a następnie przekazywana do sieci nadajników naziemnych MUX4 w Polsce. Można z niej bezproblemowo odbierać informacyjny Polsat News. Jest to idealne rozwiązanie dla osób chcących oglądać kanał informacyjny Polsatu bez opłat, a nie będących w zasięgu multipleksu naziemnego TV Mobilnej.

Inne części pasma są wykorzystywane przez Telewizję Polsat i TVP S.A. do łączeń z wozami transmisyjnymi DSNG. Obaj czołowi nadawcy realizują transmisje ogólnopolskie i międzynarodowe, transmisje z uroczystości państwowych, łączenia reporterskie, programy na żywo (w tym informacyjne, publicystyczne i śniadaniowe) oraz transmisje sportowe. Telewizja Polska zajmuje jeden transponder o szerokości 36 MHz od 28 maja 2020 roku. Czteroletni najem pojemności satelitarnej kosztuje nadawcę 7,693 mln zł. Do odbioru feedów TVP i Polsat jest zalecany odbiornik z dobrze działającą funkcją BlindScan i czułą głowicą, radzącą sobie z niskimi wartościami SR.

Bułgarska platforma NURTS Digital
Platforma NURTS to usługa dystrybucyjna w trybie multistream do nadajników naziemnej telewizji cyfrowej w Bułgarii. W jej ramach są nadawane kanały tamtejszego nadawcy publicznego (BNT 1, BNT 2, BNT 3) oraz prywatne (bTV, Nova TV). Wszystkie dosyły są niezaszyfrowane (FTA), ale odbiór jest bardziej skomplikowany i wymaga zastosowania specjalnego odbiornika satelitarnego ze wsparciem PLS (Physical Layer Scrambling) i MIS (Multistream). Platforma nie ma swojego stałego miejsca na orbicie. W ostatnich latach kilkakrotnie zmieniała pozycję orbitalną (zaliczyła m.in. 60°E, 45°E i 39°E). Jak będzie w przypadku dosyłu z 33°E, to zależy od warunków umowy, jakie są zawarte z operatorem Eutelsat. Oczywiste jest, że bułgarski operator będzie utrudniał dostęp do paczki, bo są w niej zawarte najchętniej oglądane kanały w Bułgarii.

Francuskie kanały dla Szwajcarii
Pakiet GlobeCast emituje francuskie kanały komercyjne dla rynku szwajcarskiego. TF1 HD Suisse, TFX HD Suisse i TMC HD Suisse są nadawane w nowszym standardzie DVB-S2X. Oczywiście zwykły odbiornik HD nie pozwoli odebrać tych transmisji i pokaże jedynie komunikat o braku sygnału. Konieczny jest nowszy sprzęt z głowicą DVB-S2X i obsługą rozdzielczości 4K.

Dużo polskich dosyłów na Eutelsat 33E
Dzięki nim możemy trafić na rozmowy techników, wpadki i dziwne sytuacje zaistniałe przy produkcji programu telewizyjnego, które normalnie nie są udostępniane dla finalnego odbiorcy. Opisane niektóre dosyły zrealizowano we wrześniu lub październiku 2020 roku – najczęściej w standardzie DVB-S2, formacie MPEG-4 (4:2:0/4:2:2/4:4:4) i rozdzielczości HD. W związku z faktem, że przekazy różnie są nadawane, konieczny jest odpowiedni sprzęt (najlepiej 4K/DVB-S2X z funkcją BlindScan).

To i owo o polskich dosyłach
Futsal to zespołowa gra sportowa, odmiana piłki nożnej rozgrywanej na hali (ostatnio relacje z udziałem lokalnych drużyn piłkarskich, m.in. z Bielska-Białej, Brzegu czy Chojnic). Są także dosyły z bardziej prestiżowych meczów towarzyskich – starcie z Danią na stadionie w Kołobrzegu czy z Finlandią na Stadionie Energa w Gdańsku. W ramach przygotowań do turnieju Speedway of Nations, pokazano mecz polskiej reprezentacji żużlowej i rosyjskiej. Ciekawostką są międzynarodowe rozgrywki Ligi Europy UEFA. Pokazano np. spotkanie drużyn Piast Gliwice – TSV Hartberg czy NK Osijek – FC Basel.

Pokazano też imprezę hipiczną w ramach Festiwalu Jeździeckiego Baborówko koło Poznania. W ramach tego wydarzenia rozgrywane są konkursy WKKW, zwanego koroną sportów jeździeckich. Rywalizacja rozpoczyna się od ujeżdżenia, następnie zawodnicy przystępują do próby terenowej, by ostatecznie sprawdzić się podczas skoków przez przeszkody. Miłośnicy koni mogą trafić na inne imprezy, jak np. wyścigi konne na Torze Służewiec w Warszawie. Z innych dosyłów – bokserska gala Tymex Boeing Night 13 z Częstochowy czy Knockout Boxing Night z Tarnowa.

Obok sportu powszechnie są przekazywane wydarzenia kulturalne, rozrywkowe czy historyczne. Wśród nich upamiętniające każdego roku Odsiecz Wiedeńską święto „Czarnej Dywizji”, podczas którego odbywają się defilady i prezentacje sprzętu wojskowego. W ramach Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki przekazano koncerty z opolskiego amfiteatru. Był też Festiwal Filmowy Niepokorni Niezłomni Wyklęci - cztery dni wypełnione pokazami filmów dokumentalnych i fabularnych, reportażami i dialogami kilku pokoleń Polaków.

Jak odnaleźć pozycję 33°E?
Zakładamy, że antena jest ustawiona na Eutelsat Hot Bird 13°E
1.	Satelita Eutelsat 33E stacjonuje na 33°E długości geograficznej wschodniej. Antena musi być skierowana w kierunku południowo-wschodnim (blisko centralnego południa). Kąt elewacji (góra-dół) będzie podobny, jak przy Eutelsat Hot Bird 13°E. Przed ustawianiem należy upewnić się, czy niebo w danym kierunku jest odsłonięte od drzew, budynków i innych przeszkód w najbliższym otoczeniu. Do określenia kierunku pomocny może być kompas lub aplikacja w smartfonie.
2.	Podstawowe parametry, jak azymut/kąt elewacji anteny i skręcenie konwertera (skew) znajdziemy w Internecie, np. na stronie satlex.net w kategorii Technika/Kalkulatory lub jp.pum.edu.pl/satel/az/index.html. Dane będą potrzebne, by określić położenie anteny.
3.	Znając powyższe parametry i mając do dyspozycji niezbędne podziałki na elementach zawieszenia czaszy, możemy "celować" w pozycję 33°E.
4.	Odbiornik pozostawiamy na transponderze w najmocniejszej wiązce dla naszej lokalizacji. Dla Polski będzie to wiązka Wide.
5.	Bardzo pomocne będzie umieszczenie telewizora blisko anteny, tak aby zapewnić sobie jednoczesny podgląd na to, co dzieje się na ekranie. Jeżeli nasze warunki nie pozwalają tego spełnić (bo np. antena znajduje się na dachu), to należy koniecznie uwzględnić punkt 12.
6.	Aktualne wykazy transponderów można znaleźć w magazynie drukowanym SAT Kurier lub w Internecie, np. na flysat.com. Do ustawienia anteny wybieramy duży multipleks z SR między 22000÷45000 – najlepiej w standardzie DVB-S/QPSK, później DVB-S2/QPSK, ostatecznie DVB-S2/8PSK. Należy wziąć pod uwagę korekcję błędów FEC – najniższa będzie najlepsza do ustawienia (np. FEC 1/2, następnie 2/3, 3/4; ostatecznie 5/6, 7/8). Oczywiście nie zawsze wszystkie kryteria będą spełnione, bo to operator ustala parametry transponderów, a odbiorcom pozostaje dostosować się do postawionych wymagań.
7.	W naszym przypadku idealnym transponderem do ustawiania Eutelsat 33E będzie polski pakiet TV Mobilnej, który korzysta z częstotliwości 12,722 GHz, pol. V (SR: 16730, FEC: 3/4; DVB-S2/QPSK). Aktualność podanych parametrów należy sprawdzić zgodnie z punktem 6.
8.	Kolejnym krokiem jest ustawienie azymutu (obracamy o 20° w kierunku wschodnim) do wartości obliczonej na stronie internetowej. Najlepiej jest to robić małymi ruchami, co kilka stopni.
9.	Każdy ruch anteną kończymy odczekaniem kilkunastu sekund, aby odbiornik przetworzył informacje i dopiero weryfikujemy pasek sygnału w menu widocznym na telewizorze.
10.	Po uzyskaniu sygnału i upewnieniu się, że jesteśmy na właściwym satelicie (należy wyszukać kanały z danego transpondera), pozostaje korekta azymutu/elewacji anteny i skręcenia LNB dla innych transponderów, doprowadzając możliwie do najbardziej optymalnego odbioru.
11.	Bardzo ważna jest technika dokręcania śrub blokujących antenę w poziomie – śruby należy dokręcać krzyżowo, na przemian i małymi ruchami, tak aby docisk z każdej strony rozłożył się równomiernie. Jednocześnie należy obserwować pasek sygnału na ekranie i na bieżąco korygować dokręcanie śrub.
12.	Opisaną metodę wykonamy precyzyjniej, wykorzystując miernik sygnału satelitarnego. Urządzenie możemy podpiąć bezpośrednio przy antenie, a dzięki dokładniejszej skali pomiarowej, precyzyjniej ustawić wszystkie parametry. Z kolei gdy nie mamy podglądu na ekran telewizora będąc przy antenie, to wówczas bezwzględnie należy skorzystać z urządzenia pomiarowego.

Co w sytuacji, kiedy podziałki na zawieszeniu anteny są nieczytelne albo ich nie ma?
13.	W takim przypadku pomocnym (choć bardziej czasochłonnym) rozwiązaniem jest ustawianie anteny na kolejne pozycje orbitalne, znajdujące się po 13°E w kierunku wschodnim. Czyli najpierw celujemy w satelity Astra (19,2°E), wybierając w tunerze silny transponder DVB-S/QPSK.
14.	Kolejnym celem będzie np. Astra 3B (23,5°E), gdzie też sugerujemy się mocnym multipleksem DVB-S/QPSK. Następnie Astra 2 (28,2°E). W tym momencie jesteśmy już niedaleko Eutelsat 33E. Pozostaje obrócić antenę o 5° na wschód.
15.	Z listy transponderów dla docelowej pozycji 33°E wybieramy jeden z najmocniejszej wiązki dla naszej lokalizacji. Dla Polski będzie to wiązka Wide (dobór parametrów zgodnie z punktem 6 i 7).
16.	Delikatnie obracamy antenę w kierunku wschodnim, jednocześnie obserwując paski sygnału w menu odbiornika.
17.	Po uzyskaniu sygnału i upewnieniu się, że jesteśmy na właściwym satelicie, pozostaje korekta azymutu/elewacji anteny i skręcenia LNB dla słabszych transponderów, doprowadzając możliwie do najbardziej optymalnego odbioru.
18.	Przy końcowym dokręcaniu śrub blokujących antenę należy uwzględnić punkt 11.
19.	Opisaną metodę wykonamy precyzyjniej, korzystając z miernika sygnału satelitarnego.